De FOD Volksgezondheid publiceerde recent nieuwe cijfers over de ziekenhuisopnames in België. We zoomen in de op de cijfers tussen 2019 en 2023. Die vijf jaar vertellen een boeiend verhaal: van een zorgsysteem dat tijdens covid stilviel tot een opvallende shift naar daghospitalisatie. Ook het fenomeen ‘patiëntentoerisme’ – mensen die naar een ziekenhuis buiten hun regio trekken – blijft een constante. Tijd voor een overzicht van de opvallendste trends.
De opvallendste evolutie? Klassieke ziekenhuisverblijven (met overnachting) zijn al jaren in dalende lijn, terwijl daghospitalisaties steeds couranter worden, mede gestuurd door een push vanuit de overheid. In 2023 registreerde België bijna 5,6 miljoen opnames, waarvan het grootste deel dagzorg was. Ter vergelijking: in 2019 was die verhouding nog minder uitgesproken.
De coronajaren zorgden voor een korte dip, maar intussen zit het aantal opnames opnieuw stevig in de lift. Vooral kleinere ingrepen – denk aan cataractoperaties of knieprikken – gebeuren nu veel vaker ambulant.
Wat dit betekent voor ziekenhuizen: minder capaciteit in de nacht nodig, maar wel meer aandacht voor logistiek, transfer management en doorstroming overdag.
In 2020 zagen we een sterke daling van het aantal opnames. Logisch: niet-dringende zorg werd uitgesteld, operaties geannuleerd en patiënten bleven soms liever thuis dan naar het ziekenhuis te gaan.
Covid was dus niet alleen een tijdelijke onderbreking, maar ook een versneller van structurele veranderingen, zoals het opschalen van dagzorg.
Een opvallende statistiek in het rapport van FOD Volksgezondheid: lang niet iedereen laat zich behandelen in het dichtstbijzijnde ziekenhuis of netwerk. Dat fenomeen noemen we 'patiëntentoerisme'.
Dat verschil is frappant. Het kan te maken hebben met specialisaties van ziekenhuizen, wachttijden, reputatie of zelfs persoonlijke voorkeur.
Voor beleidsmakers en zorginstellingen zijn dit cruciale inzichten: hoe loyaal zijn inwoners aan het lokale aanbod, en waar zit de echte aantrekkingskracht?
Nog een belangrijke vaststelling: hoe ouder de Belg, hoe vaker hij of zij wordt opgenomen in het ziekenhuis. Die trend is natuurlijk niet nieuw, maar wordt wel sterker.
Hier ondersteunen platformen zoals dat van ons (Gloria.care) graag het ziekenhuis: hoe vlotter de afstemming tussen ziekenhuis en nazorg, hoe minder druk op het systeem.
De ziekenhuisdata van 2019 tot 2023 tonen hoe sterk en tegelijk flexibel ons zorgsysteem is. Er is een duidelijke evolutie naar kortere, efficiëntere zorg, met minder overnachtingen en meer ambulante trajecten. Tegelijk blijven patiënten kritisch en mobiel in hun keuzes.
Voor ziekenhuizen betekent dit:
Het zorglandschap verandert snel, maar wie inspeelt op de juiste trends, blijft efficiënt. De cijfers van FOD Gezondheid helpen daar als kompas bij.
